p/ Manuel Lago Álvarez.

De cando os franceses prenderon fogo a Muros aquel fatídico 26 de marzo de 1809, amais das cinzas de 190 casas queimadas, deixáronos sen parte da nosa historia escrita. Vellos documentos que se atopaban nas casas dos escribáns da Vila foron tamén pasto do lume e coa súa desaparición perdeuse un legado historiográfico que como rexistro escrito da nosa historia deixounos orfos do coñecemento do acontecer de Muros durante séculos. Pero non todo se perdeu. Dalgunha maneira unha pequena parte do arquivo salvouse do lume. De feito, nos arquivos municipais de Muros hai documentos dos séculos XVI, XVII e XVIII, arquivados na forma en que os técnicos chaman “unidades de instalación”, sendo as mais antigos as actas capitulares do ano1560.

A publicación no ano 1997 do libro do muradán Don Manuel Fabeiro Gómez titulado “PAXINAS HISTORICAS DE MUROS”, (Editorial Toxosoutos), dou luz a un inmenso traballo paleográfico sobre as actas capitulares do ano 1560. Don Manuel, con unha paciencia inmensa transcribiu estas actas que nos dan a coñecer o como se desenrolaba a vida dos muradáns neses anos.

O libro describe con todo detalle como o primeiro de xaneiro de cada ano, alcalde, xuíces e rexedores, e parte dos veciños, acudían á Misa Maior na Colexiata, para despois da ofrenda facer tódalas dilixencias que eran obrigatorias de realizar dende tempo inmemorial, e entre outras: nomear ao Escriban, designar ao Procurador Xeral, conceder poder o mesmo, proposta dos Señores, donos dos Cobrados, aprobación de ordenanzas, etc. Amais, no libro fai referencia a acordos municipais de todo tipo, incluíndo as peticións e queixas que presentaban veciños e forasteiros. Así podemos saber dos acordos sobre os diezmos pesca e as medidas do sal; do pago aos traballadores; da visita de inspección do Dr. Carriazo, provisor da cidade e arzobispado de Santiago; da contratación do Sacristán e as súas obligacions; dos ingresos e gastos fixos do Concello; da necesidade de pan en Noia e da descarga de pan para Muros; do conflito do coto de Louro cos forneiros da Vila; da economía marítima; do acordo de non admitir en Muros aos taleheiros que foran vivir a Noia, etc.   E así, todo o libro, escrito cos datos que ofrecen as actas capitulares, e un magnífico diario do acontecer da Vila e das súas xentes neses anos do século XVI.

Dos andares sobre as páxinas do libro, fun quen de sacar os nomes das persoas que cita, que alcanzan a cantidade de 117, e que transcribo. Moitos dos apelidos aínda son habituais nas xentes de Muros de agora; outros xa desapareceron. xunto con eles –nalgúns casos, cando así aparecen- tamén poño os oficios, cargos e labores que desempeñaban.

Persoas citadas:

Afonso Bazarra

Afonso de Lansos

Afonso de Nantes

Alberte Díaz

Alberte Fernández

Alberte González

Alberte Simón (taleheiro)

Alberto de Bazarra

Aldonza Dominguez

Alonso de Lestón (forneiro)

Alonso de Queiro

Alonso Nunez (Notario de número da Vila)

Alonso Pérez

Antón Xerpe

Antonio de Caamaño

Antonio de Meyrans (rexidor)

Antonio de Padrón

Antonio Domínguez

Antonio Gómez Ares

Antonio Gómez de Guisamonde

Apriço García

Bachiller Leis

Bachiller Pardiñas (alcalde)

Bartolomé de Barral (notario)

Coles Maragato

Diego Fariña (escribano)

Dominga Oanes

Domingo Ferreiro

Domingos Fernández

Fernán de Saborido

Fernán de Sofán

Fernando de Loro de Figueroa

Fernando Díaz de Caamaño

Francisco de Xixón

Gómez Ferreiro

Gómez Martínez (Ferreiro)

Gonzalo Calderón (rexidor)

Gonzalo Fernández (xuíz)

Gonzalo García (mariñeiro)

Gonzalo Louro

Gregorio de Caamaño

Gregorio de Reloba

Gregorio Fernández

Gregorio Fernández de Ben

Gregorio López (rexedor)

Gregorio Loro

Gregorio Peres

Gregrorio de Landeira (rexedor)

Inés Rodríguez (viuva de Sancho López de Ozconez)

Jacome de Ermida

Jacome Paz

Jacome Xorxe

Juan Afonso de Senyill

Juan Ben (notario)

Juan da Cana

Juan de Iocias

Juan de Lago (traballador)

Juan de Louro

Juan de Paradas (escribano)

Juan Fernández de Landeyra (tnte. de alcalde)

Juan Rodrígues Guiançe

Juan Rroibo

Juan Veloso

Lopo Afonso

Lopo Fariña

Lopo Faryna Fernández

Lorenço Afonso

Martín de Leis

Martín de Tal

Martín Fernández

Martín Fernández Loro

Martín Sánchez (sacristán)

Martino de Mayo

Mourelos

Pedro de Ben de Figueroa (Procurador Xeral en 1560)

Pedro de Zas

Pedro del Rio (canteiro)

Pedro Ninobo

Pedro Simón (taleheiro)

Pedro Teyxido de Turnes

Pedro Yañez de Baruta

Pero Afonso de Ayuso (coengo)

Pero Amor (colledor das Rendas no 1559)

Pero de León (colledor de Rendas Reais)

Pero García de Ares

Pero Lesmente

Pero Yañez de Baruta

Roi Bo

Roi da Ponte (colledor das Rendas Reais)

Roi de Loro Figueroa

Sancho López de Ozconez (Xuíz da Vila, soterrado na Colexiata)

Vasco Patiño (Xuíz ordinario)

Vasco Rodríguez (taleheiro)

Xácome Giance (mercader e colledor das Rendas no 1559)

Xácome Gómez

Xan Rodríguez

Xil de Corposanto (taleheiro)

Xoán Beloso

Xoán Camarón

Xoán de Bamonde (procurador do alumeado da igrexa)

Xoán de Bazarra (colledor das Rendas Reás)

Xoán de Ben (alcalde)

Xoán de la Llama (Procurador xeral en 1559)

Xoán de Louro (Maiordomo Cofradía. Espíritu Santo)

Xoán de Meiráns (escribano real)

Xoán de Neira

Xoán de Santa María

Xoán de Xixón (alcalde)

Xoan Falloa (coengo)

Xoán Fernández

Xoán Fernández de Landeira

Xoán Martín

Xoán Preto (rexidor)

Xoán Rodríguez Moro (Teniente de Xuiz)

Xoán Roubo (Maiordomo Cofradía. Espíritu Santo)

Xoán Xordo (maiordomo do Couto de Louro)

Xoán Xordo Rebellón